Een jaar na het begin van de oorlog in Oekraïne zijn de zorgen van Nederlanders over een Russische dreiging voor ons land toegenomen. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws, uitgevoerd door DVJ Insights. Een kwart maakt zich zorgen over een Russische aanval op Nederland met atoomwapens.

Een derde van de Nederlanders in het onderzoek maakt zich op dit moment meer zorgen over een Russische dreiging voor ons land dan in de eerste maanden van de Oekraïne-oorlog. De helft zegt zich nog net zoveel zorgen te maken en slechts 13 procent heeft minder zorgen.

‘Dit escaleert’

Eén van de redenen van zorg is de levering van zware wapens, zoals luchtafweer en Leopard-tanks. “Ik maak me zorgen dat Poetin acties tegen Nederland begint omdat we tanks aan Oekraïne leveren” vertelt een deelnemer. “Het zou me niet verbazen als dit escaleert en meer landen betrokken raken, waaronder Nederland.”

Dat veel mensen zich nu meer zorgen maken is een opvallend resultaat, zegt Paul van Lange, hoogleraar psychologie aan de Vrije Universiteit. “Het komt denk ik omdat we stap voor stap steeds meer betrokken raken bij de oorlog. Hoe langer die duurt, hoe meer stapjes er waarschijnlijk gezet zullen worden en hoe reëler de dreiging voor sommige mensen wordt. Dat kan ook polariserend werken: want de ene persoon vindt het eng en te ver gaan, terwijl een ander daar heel anders in kan staan.”

Cyberaanvallen en atoomwapens

Ruim een derde (36 procent) maakt zich zorgen over mogelijke Russische hacks en cyberaanvallen op Nederlandse doelen. Eén op de vijf (21 procent) is bezorgd over een grondaanval of luchtaanval op Nederlandse steden of andere doelen. En een kwart (26 procent) vreest een Russische atoomaanval op ons land. Deelnemers noemen de onberekenbaarheid van Poetin: “Er zit een stel gekken aan het hoofd” verzucht iemand. Een ander: “Wat doe je tegen één idioot met een kronkel in zijn hoofd?”

Mensen geven aan dat het oorlogsnieuws ze vaak somber en onzeker maakt. “Ik ben soms angstig als ik naar het nieuws kijk”, schrijft een deelnemer. “Ik voel me machteloos om het onrecht – en boos als ik Poetin op tv zie.”

Genoeg spanning

Ook Van Lange ziet op dit moment veel negativiteit in de samenleving.”Het is belangrijk om ons daar als maatschappij en medemens bewust van te zijn. Ben je bijvoorbeeld leidinggevende? Weet dan dat dit soort mogelijke zorgen bij mensen op de achtergrond kunnen spelen. Geef elkaar de ruimte, er is al genoeg spanning nu.”

Ook de gevolgen van de oorlog in Nederland raken veel mensen. Maar liefst 85 procent maakt zich zorgen over de hoge prijzen van energie en levensonderhoud in ons land. Over de aanwezigheid van Oekraïense vluchtelingen maakt ongeveer de helft (45% procent) zich zorgen (bijvoorbeeld over de huisvesting en integratie van deze groep) maar tegelijk vindt 82 procent wél dat ze welkom zijn in Nederland.

“Als je merkt dat het je erg aangrijpt, begrens jezelf dan in het ontvangen van heel veel negatief nieuws” tipt Van Lange. “Dat kan echt helpen.”

Het onderzoek is uitgevoerd op 13 en 14 februari door DVJ Insights in opdracht van RTL Nieuws en gehouden onder een representatieve steekproef van 1000 respondenten.