Met de belofte dat ze vrijkomen, stuurt Rusland gevangenen naar het front in Oost-Oekraïne. Weinig van hen keren levend en wel terug van het slagveld. Sergei is één van de weinigen die het kan navertellen. “Iedere vijftien tot twintig minuten werd er een nieuwe groep manschappen ten aanval gestuurd. Onze verliezen waren gigantisch.”

Sergei werd in 2020 veroordeeld tot 10 jaar celstraf voor het dealen van marihuana en crystal meth. In oktober kreeg hij in de gevangenis een aanbod om te vechten in ruil voor gratie. “Natuurlijk is elk normaal mens bang voor de dood”, zegt hij in gesprek met de New York Times. “Maar gratie in plaats van acht jaar celstraf klonk niet verkeerd.” 

Wat Sergei toen nog niet wist, is dat veel van de slecht getrainde gevangenen die naar het front worden gestuurd, daar ernstige verwondingen oplopen, om het leven komen, of in handen vallen van het Oekraïense leger. 

Eén van de Russische gevangenen die gewond raakte als gevolg van de strijd is Viktor Sevalnev. Hij belandde in een Russisch ziekenhuis door gevechten met het Oekraïense leger vlak bij Soledar. Vanuit het ziekenhuis stuurde hij een spraakbericht naar zijn echtgenote. CNN heeft dat op zijn website geplaatst. De angst in het spraakbericht is duidelijk hoorbaar als Viktor zegt ‘vermoedelijk te worden geëxecuteerd’.

Sinds de afgelopen zomer werden rond 50.000 Russische veroordeelden naar Oekraïne gestuurd om daar te vechten voor het beruchte Russische huurlingenleger Wagner. Vorige week liet de eigenaar van de Wagnergroep, Jevgeni Prigozjin, weten dat hij het rekruteren van gedetineerden zou stopzetten. 

Bekijk hier een video over de huurlingen die de gevaarlijke taken aan het front moeten uitvoeren:

De gevechten waren veel gevaarlijker dan Sergei zich ooit had kunnen voorstellen. De eenheid waar hij deel van uitmaakte, werd ingezet bij Bachmoet. Ze werden ingezet als ‘stoottroepen’ in opeenvolgende aanvallen om de verdedigingen van de Oekraïners te breken. “Iedere vijftien tot twintig minuten werd er een nieuwe groep manschappen ten aanval gestuurd”, zegt Sergei. “Onze verliezen waren gigantisch.”

‘We zijn niemand en hebben geen rechten’

Voor tegenspraak is geen ruimte. Commandanten aan het front waarschuwen gevangenen dat ze worden neergeschoten als zij de bevelen negeren. “We zijn gevangenen, ook al zijn we ex-gevangenen”, zegt Sergei. “We zijn niemand en hebben geen rechten.”

Hij overleefde de oorlog, maar niet zonder kleerscheuren. Sergei werd geraakt door vijandelijk vuur uit een machinegeweer en viel in handen van de Oekraïense strijdkrachten. “Dit was het allemaal niet waard.”

Het inzetten van gevangenen in de oorlog van Oekraïne is een onderdeel van de Russische oorlogsstrategie geworden. Rusland maakt gebruik van hen om haar verliezen aan tanks, oorlogsvoertuigen en ervaren soldaten te beperken. De gevangenen worden veelal als kanonnenvoer gebruikt om de Oekraïners uit te lokken hen te beschieten. Volgens militaire analisten is ongeveer 70 procent van de veroordeelden die naar het front zijn gestuurd, gedood of gewond geraakt.

“Stuur niet nog meer mensen hierheen”, zegt Viktor in het spraakbericht aan zijn vrouw. “Er zijn veel verliezen. Het is genoeg.” Enkele dagen later werd zijn lichaam in een gesloten kist afgeleverd bij zijn echtgenote thuis in Moskou.