Vrijdag 10 februari maakte minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof, VVD) duidelijk dat drieduizend piekbelasters – voornamelijk boeren, enkele tientallen industriële bedrijven – hun stikstofuitstoot met 85% moeten reduceren. Ze mogen zelf bepalen hoe ze dat willen doen. Ze kunnen de uitstoot met technische maatregelen terugbrengen, hun bedrijf elders vestigen of stoppen en zich laten uitkopen. In april wil het kabinet regelingen gereed hebben om dit beleid te kunnen realiseren.

Vanaf januari 2024 zal het kabinet verplichtende maatregelen opleggen aan bedrijven die geen keuze maken. Hoeveel bedrijven hiermee te maken krijgen, moet duidelijk worden bij een evaluatie in dit najaar. “Het is niet op voorhand zo dat alle drieduizend bedrijven hiermee geconfronteerd worden”, aldus van der Wal vrijdag.

Of het beleid veel gaat uithalen voor de natuur blijft onduidelijk. Ook als het reductiepakket wordt uitgevoerd, blijft volgens nieuwe berekeningen 96% van Nederland rood kleuren, schrijft de NRC met een afbeelding van landkaartjes onder drie scenario’s (huidig beleid, maatregelen kabinet, alle vee weg of geen uitstoot uit de veehouderij meer). Maatregelen maken nauwelijks verschil; dat is een papieren gevolg van de strenge formele stikstofregels zoals Nederland die hanteert.

Volgens modelberekeningen gaat de natuur er op veel plaatsen op vooruit. Toch vertaalt die progressie zich niet in een positief oordeel. Dat komt doordat nieuwe stikstofuitstoot niet is toegestaan binnen een straal van 25 kilometer afstand van een kwetsbaar beschermd natuurgebied. Overal in Nederland is wel een plukje natuur te vinden waarvoor dit geldt, zodat Nederland overwegend rood blijft kleuren ondanks vergaande maatregelen. Om die reden wil het kabinet van de zogeheten Kritische Depositiewaarde (KDW) af waarmee zowel de stikstofgrenswaarde als de afstand waarbinnen die geldt wordt bepaald.

Het kabinet heeft echter nog steeds geen robuust en juridisch houdbaar alternatief gevonden. “Ik werk op dit moment de aanpak en kaders van deze verkenning uit en verwacht medio februari een eerste gesprek te voeren met landbouw- en natuurorganisaties over welke knelpunten zij ervaren met de huidige rol van de KDW”, schrijft Van der Wal om te laten weten dat een alternatief gevonden moet worden om Nederland van de rode slot te halen.